Z początkiem listopada 2019 roku w sercu Krakowa odbyła się 10 już edycja międzynarodowej konferencji European Conference on Severe Storms – ECSS, której tematem przewodnim są gwałtowne burze pojawiające się w różnych stronach świata. Czemu badania nad burzami są tak ważne?
Co dwa lata międzynarodowa społeczność złożona z klimatologów i innych osób zajmujących się badaniami pogody zbiera się na specjalnym spotkaniu – w całości poświęconemu burzom. Jego głównym organizatorem jest European Severe Storms Laboratory (ESSL) – międzynarodowa organizacja non-profit, zajmująca się badaniami, charakterystyką i szkoleniami związanymi z tematyką burz w Europie. W tym roku zaszczyt bycia gospodarzem konferencji przypadł Polsce, a konkretniej – krakowskiemu oddziałowi IMGW-PIB.
W konferencji wzięli udział najwybitniejsi przedstawiciele europejskich uczelni oraz służb meteorologicznych, a także innych stowarzyszeń zajmujących się zarówno samymi zjawiskami burzowymi pod względem fizycznym, jak i ich prognozowaniem oraz powodowanymi przez nie problemami i stratami, a tym powodziami. Pojawiły się także tematy takie jak skuteczne metody ostrzegania przed burzami (na przykład z pomocą portali społecznościowych lub drogą SMS-ową), czy rozwój i skutki groźniejszych i nieco bardziej egzotycznych zjawisk pogodowych, takich jak cyklony, trąby powietrzne czy tornada. Omawiano również znaczenie danych satelitarnych i rozwój metod numerycznych w prognozowaniu tych wszystkich zjawisk.
W zakończonej niedawno, polskiej edycji konferencji ECSS wzięo udział ponad 200 uczestników, w tym uznani naukowcy z różnych państw Europy i Stanów Zjednoczonych, a także studenci i doktoranci czy programiści zaangażowani w badania numeryczne.
Podczas sesji poświęconej metodom prognozowania burz oraz tzw. nowcastingu (tworzeniu szybkiej prognozy pogody, dotyczącej najbliższych godzin, z pomocą aktualnie i nieprzerwanie napływających danych pomiarowych) wykład na temat najgwałtowniejszych burz w Polsce w ostatnich 10 latach wygłosił synoptyk IMGW-PIB, Szymon Poręba. Z kolei prof. Paul Markowski, światowy ekspert w dziedzinie prognozowania super komórek burzowych i tornad, przedstawił wyniki badań dotyczących przewidywalności stopnia rozwoju super komórek na bazie przeprowadzonych wcześniej symulacji numerycznych. Z badań tych wynika, ze z powodu specyfiki procesów zachodzących w super komórkach, przewidywalność możliwości ewolucji konkretnej chmury do powstania z niej tornada wynosi zaledwie 15 minut.
Rozwój nowych metod badawczych związanych z burzami i ich skutkami, podobnie jak opracowywanie nowych sposobów bardziej skutecznego ostrzegania przed nimi, są dziś niezbędne z uwagi na postępujący wzrost średniej liczby burz na świecie – i ich gwałtowności. Tendencja ta dotyczy także naszego kraju. Wystarczy wspomnieć tegoroczną tragedię, która rozegrała się w sierpniu na Giewoncie, czy gwałtowne nawałnice, jakie przeszły nad Polską w dniach 11 i 12 sierpnia 2017 roku (burza wielokomórkowa typu bow echo o długości 300 km, która łącznie doprowadziła do śmierci sześciu osób).
IMGW-PIB posiada na dziś dzień zarówno dane radarowe i satelitarne, jak i odpowiednie systemy prognostyczne pozwalające na skuteczne wydawanie prognoz i ostrzeżeń przed najbardziej niebezpiecznymi zjawiskami burzowymi. Warto dodać, że w ramach realizowanego obecnie projektu ”System operacyjnego gromadzenia, udostępniania i promocji cyfrowej informacji satelitarnej o środowisku (Sat4Envi)” duża część danych satelitarnych pomocnych w prognozowaniu i śledzeniu rozwoju burz, odbieranych codziennie w krakowskim oddziale naszego Instytutu (Dział Teledetekcji Satelitarnej), zostanie udostępniona odpowiednim służbom narodowym, a także szerszemu gronu możliwych odbiorców – za pośrednictwem dedykowanego portalu.
